واحـــدهای عملیاتی
معرفی واحدهای عملیاتی شرکت آلومینای ایران
واحد بوکســیت و آهک
PU01
این واحد جهت عملیات خردایش سنگ بوکسیت طراحی شده که هم اکنون در خارج از مجتمع جهت خردایش بوکسیت و تبدیل سنگها به زیر 20 میلیمترکه سایز مورد نیاز خوراک مجتمع می باشد در عملیات قرار دارد. واحد فوق توسط بخش خصوصی نصب و اداره می شود و شامل یک عدد سنگ شکن فکی و یک عدد سنگ شکن ژیراتوری می باشد و قادر است روزانه در حدود 3000 تن سنگ بوکسیت را جهت استفاده به مجتمع حمل نماید.
PU02
این بخش در مجتمع جهت ذخیره سازی و در صورت نیاز عملیات همگن سازی سنگ بوکسیت را بر عهده دارد و تناژ قابل ذخیره در این واحد در حدود 60000 هزارتن سنگ بوکست خردایش شده زیر 20 میلیمتر است در حال حاضر با توجه به عملیات همگن سازی در واحد خردایش معدن ، قسمت همگن سازی سنگ بوکسیت در مجتمع انجام نمی پذیرد. این واحد شامل یک سوله به همراه نوار نقاله ها و اسکراپرها می باشد.
PU03
این واحد جهت ذخیره سازی سنگ آهک خام می باشد. مقدار سنگ آهک ذخیره شده در این واحد در حدود 45000 هزار تن است که در دو سایز 30-70 میلیمتر و 70-140 میلیمتر است و حاوی یک عدد سوله روباز و نوار نقاله های مرتبط جهت انتقال سنگ آهک خام به کوره پخت آهک است.
PU04
واحد پخت سنگ آهک شامل دو کوره عمودی می باشد که وظیفه پخت سنگ آهک را بر عهده دارد. ظرفیت تولیدی هر کوره تن در ساعت است. هر چه کیفیت آهک پخته شده بهتر باشد در راندمان واحد انحلال و نیز کاهش مصرف سود سوزآور موثر خواهد بود. آهک پخته شده به دو صورت در فرایند بایر مصرف می شود:
الف) بصورت سنگ پخته شده در اختلاط با سنگ بوکسیت و انجام انحلال بوکسیت
ب) بصورت شیر آهک و مصرف در واحد گل قرمز جهت انجام سودیابی که مقدار تولیدی روزانه در حدود 500 تن می باشد.
PU05
در این واحد عملیات تولید شیر آهک انجام میشود. به این صورت که آهک پخته شده در مخازن حاوی همزن با آب مخلوط شده و پس از رسیدن به غلظت مناسب به واحد بازیافت سود ، که همان واحد گل قرمز می باشد انتقال می یابد. این واحد شامل 5 مخزن همزن دار جهت تولید شیر آهک می باشد.
PU08
واحد آسیابها شامل سه آسیاب سه چمبره و از نوع آسیابهای تر گلوله ای می باشد. خوراک ورودی به آسیاب عبارتند از سنگ بوکسیت زیر 20 میلیمتر و آهک پخته و محلول WEAK CAUSTIC که از واحد ترسیب به این واحد انتقال می‌یابد.
مخلوط مورد نظر در طی عملیات آسیاب کردن تولید دوغابی می نماید که در حدود 90 درصد سایز ذرات زیر 90 میکرون می‌باشد و ظرفیت هر آسیاب حدود 50 تن بوکسیت در ساعت می باشد که به این مقدار در حدود 5 تن در ساعت سنگ اهک افزوده شده و مقدار مناسبی محلول سود رقیق جهت تولید دوغابی با ذرات جامد 350 گرم در لیتر تولید می نماید و به واحد سیلیس زدایی مقدماتی دوغاب حاصله توسط پمپ انتقال می یابد.
واحد انحــــلال
PU09
این واحد شامل دو مخزن ذخیره 650 متر مکعبی و چهار مخزن ذخیره جهت عملیات سلیس زدایی مقدماتی می باشد. دوغاب ارسالی از واحد 08 ابتدا در دو مخزن ذخیره می شود سپس توسط پمپ به مخازن دیگر پس از عملیات گرم کردن در مبدلهای تیوب-شل که دوغاب را تا دمای 100 درجه گرم می نماید انتقال می دهد.
در مخازن فوق علاوه بر ایجاد زمان اقامت 6 الی 8 ساعت به دوغاب فوق محلول غلیظ Strong Caustic ارسالی از واحد سود وتبخیر افزوده میگردد تا غلظت سود در دوغاب به حدود 170 گرم در لیتر برسد زمان اقامت ایجاد شده همراه دما و غلظت سبب میگردد سیلیسهای فعال موجود در بوکسیت بصورت غیر فعال تبدیل و از ایجاد رسوب در واحد انحلال و در جداره لوله ها جلوگیری نماید.
PU10
واحد پمپهای فشار قوی شامل دو مخزن ذخیره دوغاب هر یک به گنجایش 650 متر مکعب و چهار پمپ فشار قوی پیستون دیافراگم جابجایی مثبت با توانایی پمپاژ 130 متر مکعب در ساعت می باشد.
این پمپها قادر هستند دوغاب را تحت فشار در واحد انحلال پمپاژ نمایند. با توجه به اینکه دوغاب در واحد انحلال نیاز است تا دمای 270 درجه سانتیگراد گرم شود لذا پمپهای فوق توانایی ایجاد فشار تا 140 اتمسفر را دارا می باشند.
PU11
واحد انحلال لوله ای وظیفه انحلال سنگ بوکسیت و انتقال اکسید الومینیوم از فاز جامد به مایع را دارد. در این واحد در ابتدا دوغاب بوکسیت از طریق پمپهای فشار قوی با دمای 100 درجه به درون یک سری مبدلهای حرارتی (پری هیتر) انتقال می‌یابد و دمای دوغاب توسط بخار در مجاورت شل تا 200 درجه سانتیگراد گرم می شود. سپس دوغاب به داخل کوره انتقال یافته و دمای آن تا 270 درجه توسط مشعلهای داخل کوره گرم می شود.
پس از رسیدن دما به مرحله نهایی دوغاب جهت ایجاد زمان اقامت در دمای 270 درجه و زمان 40 دقیقه و انجام انحلال کامل اکسید آلومینیوم در رآکتور لوله ای و دایجستر تحت فشار نگهداری شده سپس دوغاب انحلال یافته جهت عملیات سرد شدن به صورت سری درون 11 عدد فلاش تانک انتقال می‌یابد.
در هر مرحله از فلاش تانکها با کاهش فشار دوغاب از طریق اورفیس های داخل فلاش تانکها و گرفتن بخار ، عملیات سرد کردن دوغاب تا دمای 100 درجه انجام می پذیرد. بخارات متصاعد شده از هر فلاش تانک جهت گرم کردن اولیه دوغاب در پری هیترها استفاده میشود. پس از تبادل دمایی دوغاب با بخارات در پری هیتر کندانس های ایجاد شده به کندانس تانکهای مربوطه انتقال یافته و بخارات متصاعد شده از هر کندانس تانک با بخارات فلاش تانکهای بعدی مخلوط شده و به پری هیتر مربوطه انتقال می یابد.
دوغاب سرد شده در نهایت از آخرین فلاش تانک به مخزنهای ذخیره انتقال یافته و به واحدهای بعدی پمپ می شود.
همانگونه که توضیح داده شد واحد انحلال شامل یک سری خطوط و پری هیتر و کوره اتاقکی که بصورت تشعشع عملیات گرم کردن دوغاب را درون لوله ها انجام می دهند و نیز رآکتور لوله ای به طول 645 متر و دو عدد دایجستر به حجم 50 متر مکعب و 11 عدد فلاش تانک و 10 عدد کندانس تانک و 3 مخزن ذخیره دوغاب نهایی می باشد.
دوغاب انتقال یافته از واحد سیلیس زدایی مقدماتی که دارای غلظت کاستیک 170 گرم در لیتر و اکسید آلومینیوم 80 گرم در لیتر می باشد ، در این واحد پس از رسیدن دما به 270 درجه و انحلال و سرد شدن غلظت کاستیک تا 220 و اکسید آلومینیوم نیز تا حدود 215 گرم در لیتر می‌رسد.
واحد انحلال تشکیل شده از چهار خط با تجهیزات مشابه ، که در بالا توضیح داده شد.
واحد جداســـازی گل
PU12
این واحد شامل 4 مخزن 700 متر مکعبی می باشد که جهت انجام عملیات سیلیس زدایی ثانویه و رقیق سازی در فرایند بایر می باشد. ابتدا دوغاب غلیظ واحد انحلال به این واحد پمپ شده ، سپس محلول Overflow که ناشی از شستشوی گل قرمز می باشد به این واحد جهت مخلوط شدن با دوغاب انتقال می‌یابد و پس از تنظیم آلفا تا مقدار 1.6و غلظت کاستیک تا 130 گرم در لیتر و ایجاد زمان اقامت 6 ساعت در این واحد ، سیلیس کوارتز در محله انحلال و دمای 240 درجه حل شده اند به صورت غیرفعال در آمده و با گل قرمز در واحدهای بعدی ته نشین می شود.
PU13
دوغاب سلیس زدایی شده و نیز رقیق شده به این واحد که شامل دو عدد تیکنر ، هر یک 5000 متر مکعب و نیز 3 عدد فیلتر کلی انتقال می یابد. دوغاب در ابتدا به داخل تیکنر با دمای 100 درجه انتقال یافته و همزمان فلوکولانت (منعقد کننده) به آن افزوده میشود و با توجه به عملکرد تیکنر فاز گل قرمز که به عنوان باطله بوده به سمت ته مخزن و محلول فوق اشباع از اکسید آلومینیوم در سرریز تیکنر قرار می‌گیرد که قسمت سرریز توسط پمپ به فیلترهای کلی جهت جداسازی ذرات ناخالص انتقال یافته و محلول شفاف که از اکسید آلومینیوم فوق اشباع می باشد در مخازن مربوطه ذخیره میگردد و قسمت ته ریز تیکنر که حاوی گل قرمز و ذرات ناخالص دیگر مانند سیلیس ، تیتانیوم ، اکسید آهن و غیره می‌باشد ، از ته تیکنر جهت انجام شستشو و بازگرداندن سود و اکسید آلومینیوم به واحد بعدی انتقال می یابد.
PU14
ته ریز تیکنرها که حاوی گل قرمز می باشد به این واحد که شامل چهار عدد Washer هر یک به ظرفیت 4000 متر مکب می‌باشد ، انتقال می یابد و بصورت کانتر کارنت (برعکس) عملیات شستشو گل قرمز توسط کندانس آلوده که از واحد انحلال و سود وتبخیر انتقال یافته انجام می پذیرد. گل شستشو شده سپس از ته Washer ها به 3 عدد مخزن سودیابی انتقال می یابد و پس از افزودن شیر آهک و گرم کردن ، عملیات سودیابی انجام می پذیرد.
گل در نهایت توسط پمپ به 7 عدد فیلتر درام جهت شستشوی بهتر انتقال یافته و پس از شستشوی نهایی و بازیافت سود و اکسید آلومینیوم محبوس شده توسط وکیوم اعمال شده به فیلترها ، به مخزن ذخیره انتقال یافته ، سپس توسط دو عدد پمپ پیستون دیافراگمی شبیه واحد انحلال ، به سد باطله که در بیرون مجتمع قرار دارد ، به عنوان باطله و با رطوبت 40 درصد انتقال می یابد.
واحد ترســــیب
PU17A
محلول آلومینات فوق اشباع از واحد 13 جهت عملیات خنک سازی به این واحد پمپ می گردد. این واحد شامل 3 مخزن 750 مترمکعبی به همراه 4 عدد مبدل صفحاتی می باشد که محلول آلومینات با دمای 100 درجه ضمن کاهش دما تا 78 درجه محلول کاستیک رقیق که ناشی از فیلتراسیون در واحد 17 تولید می شود را گرم نموده و به واحد 08 و سودوتبخیر پمپاژ می نماید.
PU16, PU17
این دو واحد شامل یک سری مخازن 2400 متر مکعبی جهت عملیات ترسیب و نیز مبدلهای صفحه ای جهت خنک سازی مجدد محلول آلومینات و نیز دو سری فیلتر از نوع دیسک فیلتر و درام فیلتر می باشد که کارکرد دیسک فیلترها جهت تولید جوانه هیدروکسید آلومینیوم و درام فیلترها جهت تولید محصول هیدروکسید آلومینیوم می باشد و مخازن ترسیب نیز جهت ایجاد زمان اقامت و انجام ترسیب می‌باشد.
محلول آلومینات پس از سرد شدن مجدد در مبدلهای صفحه ای تا دمای 60 درجه به مخزن واحد 17 پمپ می شود. از طرف دیگر دو انشعاب از آخرین مخزن ترسیب گرفته شده و توسط پمپ ، یکی به فیلترهای دیسکی جهت تولید جوانه اولیه می رود و انشعاب دیگر به فیلترهای درام جهت تولید محصول پمپ می شود.
جوانه با لیکور سرد شده مخلوط شده و مجدد به مخازن ترسیب که شامل 14 مخزن 2400 متر مکعبی می باشد و به صورت سری در عملیات است ، پمپ می شود و ترسیب در زمان اقامت ایجاد شده در مخازن اتفاق می افتد.
انشعاب دوم که به عنوان محصول می باشد ابتدا به فیلتر درام انتقال می یابد و پس از فیلتر شدن هیدروکسید تولید شده با کندانس تمیز مخلوط می شود و مجدد به 3 عدد فیلتر درام دیگر منتقل می شود و هیدروکسید شسته شده تمیز توسط نوار نقاله به واحد تکلیس انتقال می یابد.
محلولهای حاصل از فیلتر نمودن که به عنوان کاستیک رقیق شده می باشد پس از جمع آوری در تیکنر به حجم 8000 متر مکعب و ته نشینی هیدروکسیدهای انتقال یافته از پارچه ها توسط دو انشعاب به واحد آسیابها و نیز به واحد سودوتبخیر انتقال می یابد.
واحد تکــــــلیس
PU19
این واحد به عنوان ذخیره سازی هیدروکسید آلومینیوم می باشد که از یک سوله به همراه نوار نقاله ها و اسکراپر تشکیل شده است. از هیدروکسید ذخیره شده جهت شارژ به کوره و یا برای فروش مستقیم استفاده می شود.
PU21
این واحد شامل کوره تکلیس می باشد که در ان هیدروکسید آلومینیم تولید شده که حاوی رطوبت 10 درصد و سه آب مولکولی است ، توسط جریان هوا به داخل کوره عمودی انتقال یافته و پس از گرم نمودن ذرات هیدروکسید تا دمای 1150 درجه سانتیگراد ، آبهای موجود تبخیر و اکسید آلومینیوم بدون آب که در صنعت تولید شمش آلومینیوم مصرف می شود ، تولید می شود و به مخازن مربوطه انتقال می یابد.
PU15
اکسید آلومینیوم تولید شده در این واحد در دو مخزن 12000 تنی ذخیره می شود و سپس توسط جریان هوا ، محتویات مخازن جهت مشتریان بارگیری می شود.
واحد ســــود و تبخیـــر
واحد یوتیلـــــیتی
این واحدها شامل واحد تصفیه آب ، واحد تولید بخار ، تصفیه فاضلاب و برجهای خنک کننده می باشد.
PU23
در واحد تصفیه آب توسط روش اسمز معکوس سختی آب گرفته شده و آب تصفیه شده جهت واحد تولید بخار و مقداری هم جهت برجهای خنک کننده انتقال می یابد. عملیات کلرزنی نیز در این واحد انجام می‌گیرد و آب شرب پرسنل نیز تأمین می شود.
PU24
واحد تولید بخار شامل 3 عدد بویلر به ظرفیت هر یک 45 تن در ساعت می باشد که وظیفه تولید بخار جهت عملیات گرم کردن محلولهای در گردش فرایند بایر را عهده دار است و مقداری از کندانسهای تولید شده نیز جهت شستشوی محصول مصرف می شود.
PU25
واحد برجهای خنک کننده نیز شامل دو برج بوده ، یکی جهت خنک کاری آب تمیز در گردش و دیگری جهت خنک کاری آب آلوده در گردش می باشد. آبهای خنک سازی شده بسته به نوع آن جهت خنک کاری گیربکس ها و محلول آلومینات و وکیوم پمپها مصرف می شود.
PU25A
در واحد تصفیه فاضلاب نیز تمامی فاضلاب های تولیدی به این واحد منتقل شده و توسط هوادهی و باکتری ، تصفیه شده و آب تولید شده جهت آبیاری فضای سبز استفاده می شود.
PU06
این واحد شامل دو مخزن 3000 متر مکعبی جهت ذخیره سازی سود سوزآور می باشد که به عنوان حل کننده آلومینا در سنگ بوکسیت مصرف می شود و با هدر رفت در گل قرمز خروجی ، بایستی جهت تنظیم غلظت افزوده شود.
PU38
این واحد شامل دو مخزن 8000 متر مکعبی جهت ذخیره سازی مازوت می باشد.